Türkiye'nin makine ihracatı 2024 yılının ilk çeyreğinde hayal kırıklığı yarattı. Bir önceki yılın aynı dönemine göre %4,1'lik bir düşüş yaşayarak 6,6 milyar dolar olarak gerçekleşti. Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) verileri, bu düşüşün miktar bazında %7,7 olduğunu gösteriyor. Peki, bu düşüşün ardında yatan sebepler neler ve sektör temsilcileri bu konuda ne düşünüyor?

İhracatta Düşüşün Nedenleri ve Sektörün Beklentileri

İlk çeyrekte Almanya'ya yapılan ihracat 753 milyon dolar, ABD'ye ise 400 milyon dolar olarak gerçekleşti. Ancak, Türkiye'nin makine ihracatında ilk 10'da yer alan bazı ülkelerde artış yaşandı. İtalya, Birleşik Krallık, İspanya ve Romanya'daki artış oranları %9,2 ile %31,2 arasında değişti. Tekstil ve konfeksiyon makineleri ihracatında 29 milyon dolarlık bir artış görülürken, inşaat ve madencilik makineleri ihracatında 120 milyon dolar, yıkama ve kurutma makineleri ihracatında ise 47 milyon dolarlık bir düşüş yaşandı. Bu dönemde 7 alt dalda ihracat artışı yaşanırken, ilk sırayı içten yanmalı motor ve aksamları aldı. Mart ayında ise makine ihracatı 2,3 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Makine İhracatçıları Birliği Başkanı Kutlu Karavelioğlu, ABD Başkanı Donald Trump tarafından açıklanan gümrük tarifelerine dikkat çekerek, ABD'nin küresel ticaret kurallarını alt üst eden tarife savaşlarına iten temel motivasyonun, teknoloji geliştiren sektörlerdeki üretim dengelerinin bozulması olduğunu belirtti. Karavelioğlu, "ABD'nin yılda 530 milyar dolar ithalat yaptığı ve 280 milyar dolar açık verdiği makine dış ticaretinde, AB 150 milyar dolar, Çin 340 milyar dolar fazla veriyor. Dünyadaki toplam makine imalatının yüzde 35'inin Çin'de, yüzde 53'ünün ise Uzak Doğu'da yapıldığı düşünüldüğünde bu durum ABD'yi sert tedbirler almaya itiyor" dedi.

Türkiye'nin Yatırım Ortamı ve Rekabet Gücü

Karavelioğlu, Çin'in elindeki muazzam üretim kapasitesini nasıl değerlendireceğinin bütün dünyayı yakından ilgilendirdiğini vurgulayarak, "Sürdürülemeyeceği belli bu kaotik ortam Türkiye ile ABD arasındaki görece avantajlı kalıcı bir nizama evrilir de bundan ülkenin yatırım çekeceği kanısı doğarsa, ön koşul Türkiye'nin yatırım ve faaliyet ortamının dış tehditlerden alabildiğince korunması olacaktır" ifadelerini kullandı.

Avrupa ekonomilerinin Çin'e nazaran ABD pazarına daha az bağımlı olmasının ve Çin kadar sert tedbirlerle karşılaşmayacakları kanısının ana pazarda iyimserlik yarattığını belirten Karavelioğlu, "Güvenilir ortaklarından biri olarak, 'adil ve karşılıklı ticaret' yerine 'adil ve serbest ticareti' öne çıkaracağını her fırsatta dile getiren AB'nin bütün stratejik hamlelerini odağımızda tutmalıyız" dedi.

Yerli Üretimin Desteklenmesi ve Teşvikler

Makine ithalatında son 12 aylık dönemde %5'lik bir gerileme yaşandığı bilgisini veren Karavelioğlu, "Yatırım teşvik belgesiyle ithal edilen makinelere vergi istisnasının sürmesi, teknoloji geliştiren bu alanda yatırım iştahını sınırlamakla kalmıyor, ara girdileri benzer vergilere tabi olan makine imalatçılarımız başta olmak üzere, yerli yabancı kaliteli makine üreten bütün imalatçıları da haksız rekabete bırakmış oluyor. Üzerinde çalışılan yeni yatırım teşvik sisteminde; yerli makineleri önceleyen tedbirlerin geliştirilmesini küresel konjonktürün mecburiyeti olarak görüyoruz" şeklinde konuştu.

Bu gelişmeler ışığında, Türkiye'nin makine ihracatındaki düşüşün nedenleri ve geleceği hakkında çeşitli senaryolar ortaya çıkıyor. Küresel ticaret savaşlarının etkisi, yatırım ortamının iyileştirilmesi ve yerli üretimin desteklenmesi gibi faktörler, sektörün önümüzdeki dönemdeki performansını belirleyecek. Türkiye'nin bu zorlu süreçte nasıl bir strateji izleyeceği ve hangi adımları atacağı merakla bekleniyor.