Toplumsal bilinç, siyasal, etiksel, estetiksel ve felsefi görüşleri içeren çok yönlü bir yapıdır. Egemen sınıfın düşünceleri, toplumsal bilinci şekillendirir. Günümüzde kapitalist toplumsal bilinç, değerleri metalaştırarak kar elde etmeyi amaçlar. Peki, bu durum yazını nasıl etkiliyor?
Kapitalizmin Yazına Etkisi
Kapitalizm, yazını kendi çıkarlarına göre biçimlendirir. Sevim Kahraman'ın belirttiği gibi, kapitalizm edebiyat ve sanatı meta ürünleri olarak pazarlar. Bu düzeni kırmak ve toplumsal bilinci uyandırmak önemlidir. Gerçekçi olmayan yapıtlar, toplumsal sorunlara karşı duyarsızlığı körükleyebilir.
- Kapitalizm, yazını metalaştırır.
- Toplumsal bilinç uyandırılmalıdır.
- Gerçekçi olmayan yapıtlar eleştirilmelidir.
Yazının Toplumsal Rolü
Yazın, toplumsal bilinci etkileme gücüne sahiptir. Edebiyat, toplumun değerlerini, inançlarını ve düşüncelerini yansıtır. Gerçekçi eserler, toplumsal sorunları gündeme getirerek farkındalık yaratır ve değişim için ilham verir. Yazarların toplumsal sorumluluğu büyüktür.
Marks bu konuda şöyle der, “Egemen sınıfın düşünceleri, bütün Çağlar’da egemen düşüncelerdir.”
Toplumsal Bilinç ve Edebiyat İlişkisi
Toplumsal bilinç ve edebiyat arasında sıkı bir ilişki vardır. Edebiyat, toplumsal olayları ve değişimleri yansıtırken, aynı zamanda toplumsal bilinci de şekillendirir. Eleştirel düşünceyi teşvik eden ve toplumsal sorunlara dikkat çeken eserler, toplumun gelişimine katkı sağlar.
Sibel Özbudun, kapitalist toplumsal bilincin karakterini şöyle gösterir “Kapitalizmin özellikle de onun günümüzdeki durağı, neo liberalizmin birbiriyle bağlantılı ki temel içgüdüsüden söz edebiliriz: denli ücra, nedenle erişimi zor nedenli küçük olursa olsun, yeryüzünde serbest piyasa ekonomisinin kapsama alanı dışında bir bucak, bir mezra ya da bir topluluk bırakmamak ve yalnızca nesneleri değil, tüm değerleri, tahayyülleri, bağıntıları, ilişkileri, duyguları… Velhasıl insana dışsal ya da içsel her şeyi olabildiğince üzerinden kar edilebilir şeylere dönüştürmek, araçsallaştırmak, metallaştırtırmak.”
Sonuç olarak, yazın toplumsal bilinci derinden etkileyen bir araçtır. Kapitalizmin yazını metalaştırma çabalarına karşı, eleştirel ve gerçekçi eserler üretmek, toplumsal farkındalığı artırmak ve daha adil bir dünya için mücadele etmek önemlidir. Yazarların ve okurların bu bilinçle hareket etmesi, toplumun geleceği için hayati önem taşır.
